'Kanser Ovası'na dönüşen Dilovası'na 500 milyon dolarlık çevre yatırımı

Her üç ölümden birinin kanserden kaynaklandığı Kocaeli Gebze'ye bağlı Dilovası beldesinde sanayiciler çevre sorunlarını azaltmak için 500 milyon dolarlık yatırım yapıyor. Meclis Araştırma Komisyonu ise bölgeyle ilgili raporunu önümüzdeki günlerde Meclis Başkanlığı'na verecek.

Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / 10 Ekim 2006

Acı ama gerçek: Dilovası denince akla kanser geliyor. 1995 ile 2004 yılları arasında kayıtlara geçen 494 ölümün yüzde 32'si kanserden. Bu rakam Türkiye ortalamasının tam üç katı. Hal böyle olunca halk arasında Dilovası'nın adı "Kanser Ovası" olmuş. Bu yılın başında Türkiye Büyük Millet Meclisi, sorunun nedenlerini bulmak için bir araştırma komisyonu kurdu. Komisyon, hazırladığı raporu Meclis Başkanlığı'na bu ay içinde sunmaya hazırlanıyor. Şikâyetlerin odak noktasında yer alan Dilovası Organize Sanayi Bölgesi (DOSB) yetkilileri, yaklaşık 500 milyon doları bulan çevre yatırımları için kolları sıvadıklarını söylüyor.

TBMM Araştırma Komisyonu üyelerinden AK Parti Kocaeli Milletvekili Eyüp Ayar'ın, "Ucunu açık bırakmıyoruz, önerilerimizi sorumlu kurumları belirterek yapıyoruz" dediği rapor bu ay Meclis Başkanlığı'na sunulmuş olacak. Rapor yapılacak işleri kısa, orta ve uzun vadeye bölüyor, sorumlu kurumları işaret ediyor.

Arıtma tesisi 2007'de devreye girecek
DOSB Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Türker, "Komisyon kurulmadan önce, organize sanayi bölgesi (OSB) olduktan sonra yatırımlarımıza başlamıştık. Yatırımlar süratle devam ediyor ve bir kısmı da bitti" diyor.

Biten yatırımların başında en çok şikâyette bulunulan Çolakoğlu Metalurji'nin hurda işleme tesisi var. Çolakoğlu, 200 milyon dolarlık yeni tesislerine taşınıp, 70'lerden kalan eski tesisi kapatıyor. Yöre halkı demir tozlarından gürültüsüne kadar birçok konuda bu tesisten şikâyet ediyordu. Bir başka metalurji firması (Diler Çelik) ise arıtma tesislerini yenilemiş. 2007 sonuna kadar tüm ana ve ara yollar asfaltlanacak yani artık toz kalkmayacak. Bölgedeki kömür depolarından da toz kalkmaması için depoların Tavşancıl'ın üst kısımlarına taşınması söz konusu. Yeterli yer olmaması yüzünden bu sorun tam olarak çözülmüş değil, mahkemelik olanlar var. Kanserden ölenlerin yüzde 44'ünün akciğer kanseri olduğu düşünülürse toz meselesinin önemi daha da iyi anlaşılıyor. Sanayi bölgesi ve Dilovası'nın atıklarını arıtacak bir arıtma tesisi 2007 sonuna yetiştirilmeye çalışıyor. 15 milyon euroluk tesisin finansmanını karşılayan DOSB, daha sonra arıttıkları sular için belediyeden ve firmalardan belirli bir bedel alarak geri ödemeyi sağlayacak.

En sorunlu konu, tesislerin içindeki konutlar
Türkiye'nin tüm dünyanın geçtiği bir süreçten geçtiğini söyleyen Türker, "Biz Türkiye olarak bu süreci daha hızlı geçme gayreti içerisindeyiz. Her şeyin bir maliyeti var. Türkiye'nin sanayi geçmişi 40 yıl. 40 yıl önce, o zamanın sermaye birikimiyle devlet, 'Sen yatırım yap, çevreyi bırak' demiş. Kimsede çevre bilinci yoktu ki? Çevre Bakanlığı yoktu, Çevre Kanunu 1993'te çıktı. 'Sanayiciyim, her şeyi yaparım' demiyorum ama sanayici olmak da zor. Burası 20 yıl önce OSB olsaydı tedbirler daha önce alınırdı. Çok büyük aşamalar kaydedildi. Kamuoyunda, sanki Meclis raporu çıkacak ondan sonra bir şeyler olacakmış gibi bir durum var. Rapor hazırlanırken yatırımlar devam ediyor" diyor.

Tüm firmaların yaptığı tevsi yatırımlarının 500 milyon doları bulacağını söyleyen Türker, en sorunlu konunun sanayi bölgesindeki konutlar olduğunu söylüyor. OSB'nin yanında iki mahalle var: Fatih ve Yıldız Mahallesi. OSB, Yıldız Mahallesi'ndeki tapulu arsaları satın alıp bu arazileri sanayi bölgesine katarak bu sorunu çözmeyi planlıyor. Bu konuda halkla anlaşılacağı konusunda sanayici iyimser.

Komisyon Başkanı Eyüp Ayar da mahallelerin taşınmasına sıcak baktığını söylüyor. Fatih Mahallesi'nde ise bir sorun var çünkü tüm yapılar orman arazisine yapılmış. Sanayici bu arsaları kullanamayacağı için para vermek istemiyor. Bir diğer konu da halktan alınan arazilerin nasıl kullanılacağı. Ayar, raporda bu alanların yeşil alan olmasını önerdiklerini söylüyor ama son sözü sanayici söyleyecek çünkü OSB'ler imar planlarını kendileri yapıyor.

AKP Kocaeli Milletvekili Eyüp Ayar:

Dilovası'nda yeni bacalı sanayi istemiyoruz
Sanayiciye çevreyle ilgili yatırımları bir an önce yapmasını söylüyor, takip ediyoruz. Olabilecek şeyleri öneriyoruz. Dilovası 5 etaplı bir OSB, ikinci etap daha bitmemiş. Bizim önerimiz bu yeni bölgelere yapılacak fabrikalarda kesinlikle, "baca sanayi" denilen havaya veya suya atık veren yatırım yapılmaması. Bu kararı aldırtmak istiyoruz. OSB'de 168 firma var, 50 tanesi çok ciddi yatırımlar yapıyor. Bu yatırımların mutlaka çok daha önce yapılması gerekiyordu. Variller de denk geldi. Kamuyu da ilgilendiren yatırımlar var, Dil Deresi'nin ıslahı, doğalgaz çalışmaları gibi. Taş ocakları daha iyi standartlarda çalışacak, kömür depoları taşınacak. 2007 ortasına kadar Gebze ve Dilovası'nda açık çöp olmayacak. Dilovası'nda toplu konutların yapılması ve tüm gecekondulardan kurtulmak lazım. Sanayicilerin tehlikeli atıkları birikmeye başladı. İZAYDAŞ'ın kapasitesi yetmiyor. Yeni Çevre Yasası ile ceza geliyor. Kural şu: Çevreye verdiğiniz zararı mutlaka telafi edeceksiniz. Etmezseniz ilgililer telafi edip parasını sizden alacak. İşyeri kapatma ve hapis cezası var.

Güler, İspanya'dan ilham alsın

Özgür Gürbüz / 24 Şubat 2006

Hükümetin 3 tane nükleer santral kurma planları nükleer karşıtlarını da hareketlendirdi. Ankara'da birçok sivil toplum örgütü ve çevreciler bir nükleer karşıtı toplantıda biraraya gelirken, İstanbul'da ise Yeşiller grubu bir basın açıklaması yaparak, Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'e İspanya'dan ilham almasını gerektiğini söyledi.

İspanyol Sanayi, Ticaret ve Turizm Bakanı Jose Montilla Aguilera'nın davetlisi olarak İspanya'da bulunan Hilmi Güler'e seslenen Yeşiller Uluslararası İlişkiler Koordinatörü Ender Eren, "Umarız dünyanın en büyük ikinci rüzgar kurulu gücüne sahip İspanya'yı ziyareti sırasında Hilmi Güler gözlerini kapamaz ve ağırlık verilen yeni enerji politikalarını görür" dedi. Eren, İspanya'nın yeni Başbakanı Zapatero'nun iktidara gelir gelmez halkına verdiği nükleer enerjinin yerine yenilenebilir enerji kaynaklarının devreye alınması sözünü anımsatarak, Güler'in 30 Nisan 2006'da İspanya'ya bir daha giderek, Jose Cabrera(Zorita) reaktörünün kapatılışına tanıklık etmesini istedi.

Yapılan açıklamada İspanya'nın Vandellos-1 reaktörünü sadece 28 yıl çalıştırdıktan sonra kapattığı ve 10 bin 27 megavatlık kurulu rüzgar gücüyle dünya ikincisi olduğuna dikkat çekildi. Tam kapasiteyle çalıştığında elektrik ihtiyacının yüzde 24'ünü sağlayabilen rüzgar santralleri İspanya'da 30 bin kişiye istihdam sağlıyor diyen Ender Eren; "Sinop'tan Konya'ya; Türkiye'nin hiçbir yerinde insanlar, radyasyonla, kanserle, Çernobil'le birlikte anılan nükleer santralleri şehirlerinde görmek istemiyor" dedi. Yeşiller, Enerji Bakanı'na çağrı yaparak, en pahalı ve en kirli elektrik üretim biçimi olan nükleer enerjiyi Türkiye'ye bulaştırma çabalarından vazgeçmeye çağırdı.

Tünel yollara mimarlardan tepki var

Kentte kara ulaşımı için kullanılacak bu tünellerin toplam uzunluğu 78 kilometre olacak ve yaklaşık 2 milyar dolara mal olacak. İstanbul Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın fikri olan projeye Mart ayında başlanması ve 2 yıl içinde de bitirilmesi planlanıyor.

Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / 23 Şubat 2006

İstanbul'da Galata Kulesi'ne çıkıldığında, kentin meşhur 7 tepesini tek tek göstermek pek de kolay değil. Ancak İstanbul'da oturanların çoğu, size değil 7, 70 tane kördüğüm olmuş kavşak ya da cadde sayabilir. Bu nedenle, İstanbulluları canından bezdiren trafik sorununu çözmek için hergün yeni bir proje ortaya çıkıyor. 116 yeni kavşak projesinden sonra, "Yedi Tepeye Yedi Tünel" projesiyle trafiğin yoğun olduğu bölgelere nefes aldırmayı amaçlayan İstanbul Büyükşehir Belediyesi, uzunlukları 8 kilometreyle 500 metre arasında değişen 32 tünel kazmaya başlıyor. 25'i Avrupa, 7'si Anadolu yakasında yapılacak tünel-yolların ihale şartnameleri bitmek üzere. Mart ayı başında ihalelerin sonuçlanıp, ilk kazmanın da Mart ayı sonunda vurulması bekleniyor. Projenin 2 milyar dolarlık bir maliyetinin olacağı varsayılırken, gerçek maliyet ihale sürecinde ortaya çıkacak.

Raylı sistemden daha ucuz
Toplam uzunluğu 78 kilometreyi bulan ve topoğrafik yapısı nedeniyle tünel yapımına elverişli olduğu söylenen bu yolların hepsinin 2 yıl içerisinde bitirilmesi planlanıyor. Tünellerin, özellikle trafik sıkışıklığının yaşandığı ana arterlere alternatif olması ve seyehat sürelerini kısaltması bekleniyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Mesut Pektaş, "İnşa edilecek tünel-yollarla mevcut trafiğe alternatif ana arterler kazandırılacak ve İstanbulluların günlük hayatta ulaşım için harcadıkları zaman kısalacak" diyor. Tüneller sayesinde hızlı, güvenli ve ekonomik yolculukların yapılacağını belirten Pektaş, raylı sistem yerine karayolunun seçilmesinin nedenlerini de şöyle özetliyor: "Raylı sisteme girdiğinizde maliyetler artıyor, fizibilite çalışmaları uzuyor ve yurtdışından destek almak zorunda kalınıyor. Kaldı ki, metroyla sadece insan taşınıyor. İstanbul içinde yapılan yük taşımacılığı için karayoluna da gerek var."
Raylı ulaşımla ilgili projelerde de çalışmaların sürdüğünü belirten Pektaş, raylı ulaşım için uluslararası ihaleye çıkılması gerektiğini, tünellerin ise yerli firmalar tarafından yapılabildiğine dikkat çekiyor. Tünel tercihinde önemli bir kriterde İstanbul'da yer üstünden ana arter olarak yol açma şansının artık bulunmaması gösteriliyor.

Tünel projesi çözüm değil
Mimarlar Odası Genel Başkan Yardımcısı Duna ise "Böyle bir maliyet göze alınıyor, ulaşımın rahatlatılması düşünülüyorsa; bunun raylı sistemler üzerinden tasarlanması gerekir" diyor. Bülend Duna, "İstanbul'un topoğrafyası zor; bu zorluk hem olanak hem de fırsatlar getiriyor. İstanbul'un ulaşım sorunuyla ilgili getirilen tüm çözüm önerilerinin iyi irdelenmesi gerek. Örneğin, 116 projenin önemli bir kısmı kavşak projesi. Bu projeler kısa süreli rahatlama getiriyor ama motorlu araç kullanımını teşvik ediyor ve diğer projelerin önünü tıkıyor" yorumunu getiriyor. Duna'ya göre İstanbul trafiği içinde yük taşımacılığının payı düşük ve Altunizade'de bir örneği olan tünel projesinin çözüm olmadığını görmek için sabahları gidip gözlerinizle görmeniz gerek.

Kuruluşlar birbirinden habersiz
Bülend Duna, "Üçüncü köprü içinde 'transit taşımacılığın getirdiği yükü hafifletecek' argümanı kullanılıyor. Halbuki, transit trafiğin İstanbul trafiği içindeki payı çok çok az. Farlı sistemler birbirine entegre olmakta sıkıntı çekiyor. Bu yönetim, daha önceki yönetimlere göre daha çok raylı sistem yatırımı yaptı ama yeterli değil" diyor. Tünellerde kaza riskinin de fazla olduğuna değinen Duna, "İstanbul'da 17 ayrı kuruluş ulaşımla ilgili, bazen birbirinden habersiz, projeler yürütüyor. Bu kuruluşlar arasında koordinasyon eksikliği var. Hükümetin de, köprü projesi gibi, yerel yönetimin kararlarını hiçe sayıcı şeklinde baskın projelerle İstanbul'a müdahalesi sözkonusu. Katkı yaptıklarını sanıyorlar ama bence çok yanlış yapıyorlar" diyerek sorunun bir başka boyutuna dikkat çekiyor.

Tünelli çözüme mimarlar temkinli yaklaşıyor
Kentte kara ulaşımı için kullanılacak toplam 78 kilometre uzunluğundaki 32 tünel-yolun yapımına mart ayında başlanacak. 2 yıl içinde bitirilmesi planlanan projeye Mimarlar Odası sıcak bakmıyor. Mimarlar 'Ulaşımın rahatlatılması düşünülüyorsa; bunun raylı sistemler üzerinden tasarlanması gerekir' diyor.

Tünel-Yol Projeleri

AVRUPA YAKASI

1a Hasköy-Taşkızak 860 m
1b Taşkızak Bahriye Cad. (İlave Tek Tüp) 670 m
2 Şişhane-Tophane 970 m
3 İplikçi-Tophane 1500 m
4 Kağıthane-Halilpaşa 1550 m
5 Piyalepaşa-Dolapdere 1150 m
6 Dolapdere-Kadırgalar 1080 m
7 Kadırgalar-Fulya 1480 m
8 Fulya-Ortaköy 1950 m
9 Ortaköy-Kuruçeşme 1280 m
10 Fulya-Kağıthane (Cendere Yolu) 4196 m
11 Kağıthane-Ayazağa (Cendere Yolu) 2700 m
12 Ayazağa-Tarabya Kavşağı 4200 m
13 Yıldız Sarayı-Akmerkez (Levazım Yolu) 2230 m
14 Akmerkez-Armutlualtı (Levazım Yolu) 3500 m
15 Armutlualtı-Tarabya Kavşağı 4670 m
16 Bebek-Baltalimanı 2261 m
17 Baltalimanı-İstinye 1948 m
18 Çayırbaşı-Sarıyer 2500 m
19 Kuyumcukent-Bahçelievler 2960 m
20 Bahçelievler-Davutpaşa 4400 m
21 Davutpaşa-Samatya 4350 m
22 Davutpaşa-Eyüp 5800 m
23 Kuyumcukent-Bayrampaşa 8158 m
24 Bayrampaşa-Eyüp 4500 m GENEL TOPLAM 70863 m

ANADOLU YAKASI

1 Kadıköy-Kuşdili 920 m
2 Harem-Ahmediye 1115 m
3 Ahmediye-Üsküdar 576 m
4 Kuzguncuk-Beylerbeyi 1300 m
5 Beylerbeyi-Çengelköy 1000 m
6 Çengelköy-Vaniköy 2000 m
7 Vaniköy-Göksu 1050 m
Toplam Tünel Boyu 7961 m

TÜM PROJELER TOPLAM BOY : 70.863 + 7961 = 78.824 m